Bác sĩ CKII Dư Huỳnh Hồng Phong – Chuyên khoa Tiêu hóa Gan Mật, Phòng khám đa khoa Vạn Phước Cửu Long đã có những chia sẻ rất chi tiết, dễ hiểu và khoa học về bệnh lý Gan nhiễm mỡ, những chẩn đoán và nguyên tắc điều trị bệnh, giúp người đọc nhận diện sớm “kẻ giết người thầm lặng” này, đồng thời phá bỏ những hiểu lầm trong chẩn đoán và điều trị
Gan nhiễm mỡ là bệnh lý phổ biến có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm
Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là một trong những bệnh lý gan phổ biến nhất hiện nay, xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong gan vượt quá 5–10% trọng lượng gan. Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán và kiểm soát kịp thời, gan nhiễm mỡ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:
- Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH)
- Xơ gan tiến triển
- Ung thư gan
Theo báo cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Gan Hoa Kỳ (AASLD), tỷ lệ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu đang gia tăng nhanh chóng trên toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Ước tính có khoảng 25–30% người trưởng thành tại Việt Nam hiện đang sống chung với căn bệnh này mà không hề hay biết.
Gan nhiễm mỡ thường khởi phát âm thầm, liên quan chặt chẽ đến rối loạn chuyển hóa và lối sống kém lành mạnh.
Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) thường liên quan chặt chẽ đến hội chứng chuyển hóa – một nhóm các tình trạng làm gia tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch và gan, bao gồm:
- Thừa cân, béo phì – được xem là yếu tố nguy cơ hàng đầu
- Đái tháo đường type 2 và tình trạng kháng insulin
- Tăng mỡ máu: cholesterol và triglyceride tăng cao
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: nhiều đường tinh luyện, tinh bột nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, chất béo bão hòa
- Lối sống ít vận động, ngồi nhiều, căng thẳng kéo dài
Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ như:
- Dùng thuốc kéo dài: corticoid, amiodarone, methotrexate…
- Suy dinh dưỡng, giảm cân quá nhanh hoặc không kiểm soát
- Yếu tố di truyền: tiền sử gia đình có người mắc bệnh gan mạn tính
Gan nhiễm mỡ thường được phát hiện tình cờ, dễ bị bỏ sót nếu không tầm soát định kỳ.
Do tiến triển âm thầm, gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) thường chỉ được phát hiện khi người bệnh đi khám sức khỏe định kỳ hoặc kiểm tra vì một vấn đề khác. Một số phương pháp chẩn đoán phổ biến hiện nay bao gồm:
- Siêu âm bụng: phương pháp sàng lọc phổ biến nhất; gan nhiễm mỡ sẽ cho hình ảnh tăng âm (gan sáng)
- Đo độ đàn hồi gan (Fibroscan): giúp đánh giá mức độ gan nhiễm mỡ và phát hiện sớm dấu hiệu xơ hóa
- Xét nghiệm máu: kiểm tra men gan (AST, ALT), mỡ máu và đường huyết để đánh giá chức năng gan và nguy cơ rối loạn chuyển hóa
- Sinh thiết gan: được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán, giúp xác định chính xác mức độ viêm, xơ hóa và tổn thương gan – thường chỉ định trong những trường hợp cần thiết
Thay đổi lối sống là chìa khóa quan trọng hàng đầu trong điều trị Gan nhiễm mỡ
Hiện nay chưa có thuốc đặc trị cho gan nhiễm mỡ. Phác đồ điều trị chủ yếu dựa vào thay đổi lối sống:
- Giảm cân hợp lý: giảm 5–10% cân nặng giúp cải thiện rõ rệt tình trạng gan
- Ăn uống khoa học: hạn chế đường, mỡ, rượu bia; tăng cường rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, cá, dầu thực vật
- Tập luyện thường xuyên: ít nhất 150 phút/tuần với các hình thức như đi bộ nhanh, bơi lội, yoga…
- Kiểm soát bệnh nền: điều trị hiệu quả tiểu đường, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp
Một số thuốc hỗ trợ có thể được bác sĩ chỉ định trong từng trường hợp, bao gồm:
- Vitamin E, omega-3
- Pioglitazone (thuốc tiểu đường, có thể cải thiện viêm gan mỡ ở một số bệnh nhân)
Chủ động phòng ngừa Gan nhiễm mỡ từ những thói quen hằng ngày
Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là bệnh lý hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu bạn duy trì lối sống lành mạnh và theo dõi sức khỏe định kỳ. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:
- Duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân – béo phì
- Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng: hạn chế đồ ngọt, thức ăn nhanh, tăng cường rau xanh, chất xơ và thực phẩm ít chất béo bão hòa
- Tập thể dục đều đặn: ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần
- Hạn chế rượu bia, đặc biệt nếu có tiền sử bệnh gan
- Tầm soát sức khỏe định kỳ, kiểm tra men gan, mỡ máu và đường huyết – đặc biệt đối với người có nguy cơ cao như người béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp
Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời không chỉ giúp kiểm soát gan nhiễm mỡ mà còn ngăn ngừa hiệu quả các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan.
Liên hệ chúng tôi để được tư vấn chi tiết nhé:
- Hotline: 0292 3891 789
- Fanpage: Y khoa Vạn Phước Cửu Long
