Thạc sĩ Bác sĩ Bùi Thị Thuận Ánh – Chuyên khoa Tiêu hóa Gan mật, Phòng khám đa khoa Vạn Phước Cửu Long đã có những chia sẻ chi tiết và dễ tiếp cận về “Những việc cần làm và lưu ý trước khi nội soi dạ dày”. Trong phần chia sẻ dưới đây, Bác sĩ sẽ giúp người bệnh hiểu rõ tầm quan trọng của việc chuẩn bị trước nội soi, bao gồm thời gian cần nhịn ăn uống, các loại thuốc cần lưu ý, những thông tin sức khỏe cần khai báo,… để bảo đảm quá trình nội soi diễn ra thuận lợi, an toàn và hiệu quả nhất
Nội soi dạ dày (nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng) là phương pháp hiện đại, phổ biến, được sử dụng để chẩn đoán chính xác nhằm phát hiện sớm các bệnh lý đường tiêu hóa trên nhằm phát hiện sớm các bệnh lý như viêm loét dạ dày – tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản, polyp, hoặc ung thư dạ dày. Đây là phương pháp phổ biến, ít xâm lấn, ít biến chứng và có độ an toàn cao.
Tuy nhiên, để nội soi dạ dày diễn ra an toàn, ít rủi ro, ít khó chịu và cho kết quả chính xác, người bệnh cần tuân thủ một số hướng dẫn về việc chuẩn bị trước khi thực hiện nội soi, đặc biệt về chế độ ăn uống, dùng thuốc và các lưu ý sức khỏe đi kèm. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nội soi dạ dày cần chuẩn bị những gì cũng như các lưu ý quan trọng để hỗ trợ Bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn và an toàn hơn
Vì sao cần chuẩn bị trước khi nội soi dạ dày?
Việc chuẩn bị trước khi nội soi dạ dày đóng vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả chẩn đoán và an toàn cho người bệnh. Nội soi dạ dày là thủ thuật đưa một ống soi mềm, nhỏ (có gắn camera và đèn chiếu sáng ở đầu) vào miệng hoặc mũi để quan sát trực tiếp thực quản, dạ dày, tá tràng.
Để hình ảnh nội soi được rõ nét, không bị che khuất, dạ dày cần phải ở trong trạng thái sạch và trống rỗng. Điều này sẽ giúp Bác sĩ:
- Nhìn thấy rõ các tổn thương niêm mạch dạ dày, viêm loét,…polyp (nếu có)
- Dễ dàng thực hiện các thủ thuật cần thiết như sinh thiết (lấy mẫu mô), cắt polyp mà không gặp khó khăn
Chuẩn bị đúng cách trước khi nội soi dạ dày không chỉ giúp nâng cao chất lượng chẩn đoán mà còn đảm bảo an toàn và thoải mái cho bệnh nhân
Những việc cần làm trước khi nội soi dạ dày
Để quá trình nội soi dạ dày diễn ra an toàn, hiệu quả và ít khó chịu, người bệnh cần tuân thủ những hướng dẫn chuẩn bị trước khi nội soi dạ dày:
Nhịn ăn, nhịn uống đúng thời gian quy định:
- Trước khi nội soi, bạn không nên ăn bất kỳ loại thức ăn nào trong ít nhất 6-8 giờ. Thức ăn còn sót lại trong dạ dày có thể làm mờ hình ảnh nội soi, che khuất tổn thương và tăng nguy cơ sặc, trào ngược
Về nước uống:
- Một số cơ sở y tế cho phép uống một lượng nhỏ nước lọc (dưới 50 ml) trước nội soi khoảng 2-4 giờ, tuy nhiên tốt nhất nên nhịn hoàn toàn trong 4 giờ cuối trước thủ thuật
- Không uống sữa, nước ngọt, nước có màu (trà, cà phê, nước hoa quả) vì chúng để lại cặn hoặc màu vì chúng để lại cặn, ảnh hưởng đến hình ảnh nội soi
Thông báo với Bác sĩ về tình trạng sức khỏe và thuốc đang sử dụng
Hãy thông báo với Bác sĩ về tình trạng bệnh lý và đang dùng thuốc, cụ thể
Bệnh lý nền cần lưu ý:
- Tim mạch (tăng huyết áp, bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim…)
- Đái tháo đường
- Hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
- Rối loạn đông máu, xuất huyết tiêu hóa trước đó
- Đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai
Về thuốc đang sử dụng:
- Nếu bạn dùng thuốc chống đông máu (aspirin, clopidogrel, warfarin, rivaroxaban…), hãy báo trước để bác sĩ quyết định có cần ngưng thuốc tạm thời hay không. Việc ngưng hay tiếp tục thuốc chống đông cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và nguy cơ (ví dụ: nguy cơ đột quỵ nếu ngưng thuốc ở bệnh nhân có bệnh lý tim mạch).
- Nếu bạn dùng thuốc điều trị đái tháo đường, cần được bác sĩ hướng dẫn điều chỉnh liều vì thời gian nhịn ăn trước thủ thuật có thể gây hạ đường huyết.
- Tránh tự ý dùng thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) trước nội soi, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
Chuẩn bị tâm lý thoải mái
- Nội soi dạ dày tuy có thể gây cảm giác khó chịu nhẹ như buồn nôn, nghẹn, nhưng thường diễn ra rất nhanh (trung bình 5-10 phút).
- Hiện nay, nhiều cơ sở y tế áp dụng nội soi gây mê hoặc nội soi an thần, giúp bệnh nhân không cảm thấy đau hay khó chịu trong suốt quá trình. Nếu lo lắng, bạn có thể trao đổi với bác sĩ về các lựa chọn này.
- Tránh suy nghĩ tiêu cực, căng thẳng quá mức sẽ làm tăng cảm giác buồn nôn, khó chịu khi nội soi.
Nên có người nhà đi cùng
- Sau nội soi, đặc biệt nếu bạn nội soi có gây mê hoặc dùng thuốc an thần, bạn có thể cảm thấy chóng mặt, buồn ngủ hoặc mất tập trung trong vài giờ.
- Bạn không nên tự lái xe, điều khiển máy móc hoặc đưa ra các quyết định quan trọng sau khi nội soi. Do đó, hãy sắp xếp để có người thân đi cùng và hỗ trợ đưa bạn về.
Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái
- Trong quá trình nội soi, bạn sẽ nằm nghiêng và có thể cảm thấy khó chịu nếu mặc quần áo bó sát, cứng.
- Nên chọn trang phục đơn giản, dễ mặc và dễ cởi (trong trường hợp cần thiết).
Những lưu ý quan trọng khác trước khi nội soi dạ dày
Bên cạnh việc nhịn ăn, thông báo tình trạng sức khỏe và chuẩn bị tâm lý, người bệnh cũng cần ghi nhớ một số lưu ý quan trọng khác trước khi nội soi dạ dày nhằm đảm bảo an toàn và tránh các rủi ro:
- Vệ sinh răng miệng trước khi nội soi: nên đánh răng và súc miệng sạch sẽ để loại bỏ vi khuẩn trong khoang miệng. Điều này giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng trong quá trình đưa ống nội soi qua họng
- Không đeo trang sức hoặc răng giả tháo lắp (nếu có) để tránh vướng víu và đảm bảo an toàn khi nằm nghiêng trong quá trình thực hiện nội soi
- Thông báo tiền sử dị ứng thuốc: nếu bạn từng có tiền sử dị ứng với thuốc tê, thuốc mê, hãy báo ngay với Bác sĩ hoặc nhân viên y tế để có phương án thay thế phù hợp và phòng ngừa phản ứng phụ nghiêm trọng
- Tạm hoãn nội soi nếu có triệu chứng bất thường: nếu có biểu hiện như sốt cao, đau ngực, khó thở, choáng váng hoặc mệt lả, nên hoãn nội soi để đánh giá lại tình trạng sức khỏe và có chỉ định phù hợp
Một số câu hỏi thường gặp khi nội soi dạ dày
Khi chuẩn bị nội soi dạ dày, rất nhiều người bệnh thắc mắc về cảm giác khi nội soi, chế độ ăn uống sau khi nội soi, có cần làm xét nghiệm hay không
- Nội soi dạ dày có đau không?
Nội soi dạ dày không gây đau nhưng có thể gây cảm giác buồn nôn, khó chịu khi ống đi qua đường họng. Có thể áp dụng nội soi gây mê hoặc an thần giúp người bệnh hoàn toàn không cảm thấy đau hay khó chịu trong suốt quá trình thực hiện. Bạn nên trao đổi với Bác sĩ để chọn phương pháp phù hợp với tình trạng sức khỏe và mức độ lo lắng của mình
- Sau nội soi dạ dày bao lâu thì có thể ăn uống trở lại?
Nếu không có can thiệp như sinh thiết, cắt polyp, bạn có thể ăn nhẹ sau khoảng 30 – 60 phút khi hết cảm giác tê họng
Nếu trong quá trình nội soi có lấy mẫu sinh thiết hoặc cắt polyp, Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể về chế độ ăn sau thủ thuật để tránh kích thích vùng tổn thương và đảm bảo phục hồi tốt nhất
- Có cần làm xét nghiệm trước nội soi dạ dày không?
Thông thường, nội soi dạ dày không bắt buộc xét nghiệm trước. Tuy nhiên, nếu bạn có bệnh lý tim mạch, hô hấp, rối loạn đông máu hoặc cần nội soi gây mê, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm xét nghiệm máu, điện tim, X-quang phổi…
Nội soi dạ dày là thủ thuật cần thiết và hữu ích trong chẩn đoán, điều trị các bệnh lý tiêu hóa trên. Để quá trình nội soi diễn ra an toàn, chính xác và giảm thiểu khó chịu, bạn cần tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn trước khi nội soi:
- Nhịn ăn, nhịn uống đúng thời gian quy định
- Thông báo cho bác sĩ các bệnh lý nền, thuốc đang dùng
- Chuẩn bị tâm lý thoải mái, hợp tác tốt
- Sắp xếp người nhà đi cùng nếu nội soi gây mê/an thần
Mặc trang phục thoải mái, đơn giản Mọi thắc mắc nên được trao đổi trực tiếp với bác sĩ để được tư vấn cụ thể, phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
