Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD: Gastroesophageal Reflux Disease) là bệnh lý thường gặp tại Việt Nam, không chỉ ở người lớn tuổi mà cả người trẻ tuổi, nhân viên văn phòng và trẻ em
Bác sĩ CKII Dư Huỳnh Hồng Phong – Chuyên khoa Tiêu hóa Gan mật, Phòng khám đa khoa Vạn Phước Cửu Long đã có những chia sẻ chi tiết về bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) giúp người bệnh hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện và phác đồ điều trị hiệu quả bệnh lý tưởng chừng “nhẹ” nhưng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng này
Trào ngược dạ dày – thực quản là bệnh lý phổ biến nếu không điều trị đúng cách
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD là tình trạng dịch vị dạ dày bị trào ngược lên thực quản. Thông thường, các đợt trào ngược ngắn và không gây ra triệu chứng khó chịu và biến chứng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này không điều trị sóm có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm
GERD phổ biến như thế nào?
Theo số liệu từ Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ (AGA), có đến 20% người trưởng thành ở các nước phát triển đang mắc bệnh này. Nếu không được kiểm soát kịp thời, theo thời gian GERD có thể gây ra các biến chứng nặng như:
- Viêm loét thực quản
- Hẹp thực quản
- Barrett thực quản: đây là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư thực quản
GERD (Gastroesophageal Reflux Disease) là tình trạng dịch vị dạ dày (acid, pepsin, đôi khi cả mật) trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu như: ợ nóng, ợ chua, cảm giác nóng rát sau xương ức, đôi khi kèm đau ngực, ho khan kéo dài hoặc khàn tiếng
Nguyên nhân gây ra bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
Trào ngược dạ dày – thực quản không phải từ một nguyên nhân rõ ràng, có thể khởi phát hoặc nghiêm trọng hơn do nhiều yếu tố. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
- Suy yếu co thắt thực quản dưới: cơ vòng thực quản dưới bị giãn hoặc hoạt động kém cho phép dịch vị acid trào ngược lên
- Thoát vị hoành: chức năng ngăn trào ngược bị suy giảm, làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày
- Thừa cân – béo phì: áp lực ổ bụng tăng cao ở người béo phì làm cho acid dạ dày dễ bị đẩy ngược lên thực quản
- Chế độ ăn uống thiếu khoa học và không hợp lý: ăn quá no, ăn sát giờ ngủ, tiêu thụ nhiều thực phẩm béo, cay nóng, uống cà phê, rượu, bia,… là những tác nhân gây trào ngược
- Căng thẳng, thói quen hút thuốc lá: căng thẳng kéo dài và nicotine trong thuốc lá làm giảm trương lực cơ thắt thực quản
Những ai có nguy cơ cao mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản?
Trào ngược dạ dày – thực quản là bệnh lý phổ biến, có thể gặp ở nhiều lứa tuổi. Tuy nhiên, những nhóm đối tượng sau đây có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:
- Người thừa cân – béo phì: tình trạng mỡ thừa ở ổ bụng tạo áp lực lên dạ dày, tăng khả năng trào ngược lên thực quản
- Người thường xuyên căng thẳng, mất ngủ: căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến nhu động ruột và làm giảm chức năng cơ thắt thực quản dưới
- Nhân viên văn phòng, người ít vận động: lối sống ngồi nhiều, ít hoạt động thẻ chất có thể làm chậm quá trình tiêu hóa, gây đầy hơi và tăng nguy cơ trào ngược
- Phụ nữ mang thai: sự gia tăng nội tiết và áp lực của thai nhi lên ổ bụng trong thai kỳ có thể gây ra triệu chứng trào ngược
- Người lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid (NSAIDs) kéo dài
Nhận diện triệu chứng và chẩn đoán trào ngược dạ dày – thực quản
Dựa vào biểu hiện lâm sàng kết hiwjp với các phương pháp cận lâm sàng cần thiết. Trào ngược dạ dày – thực quản thường biểu hiện qua hai nhóm triệu chứng:
Triệu chứng điển hình của GERD:
- Ợ nóng (heartburn): cảm giác nóng ở phía sau xương ức, lan lên cổ họng, thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm
- Ợ chua: vị chua hoặc đắng từ dịch dạ dày trào lên miệng, gây ra cảm giác khó chịu
- Nóng rát vùng thường vị: đôi khi kèm theo cảm giác đau tức ngực
- Cảm giác nghẹn cổ họng, nuốt vướng nhẹ
- Các triệu chứng tăng lên khi cúi người, nằm xuống hoặc sau bữa ăn no
Triệu chứng không điển hình của GERD:
- Ho khan kéo dài, đặc biệt là vào ban đêm
- Khàn tiếng vào buổi sáng, đau họng mạn tính
- Cảm giác như có dị vật hoặc đờm mắc ở cổ họng
- Hen suyễn khó kiểm soát hoặc không rõ nguyên nhân
- Đau ngực khiến dễ nhầm lãn lớn bệnh về tim mạch
Phương pháp chẩn đoán GERD bằng những phương pháp nào?
Để xác định mức độ bệnh và loại trừ các biến chứng, Bác sĩ có thể chỉ định các cận lâm sàng sau:
- Nội soi dạ dày – thực quản: là phương pháp phổ biến giúp quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản – dạ dày, đánh giá mức độ viêm, phát hiện tổn thương và biến chứng như viêm loét, barrett thực quản
- Đo pH thực quản 24h: là phương pháp nhằm ghi nhận mức độ và tần suất trào ngược acid
- Đo áp lực thực quản (manometry): kiểm tra chức năng cơ thắt thực quản dưới hỗ trợ trong chẩn đoán trước và khi can thiệp phẫu thuật
Điều trị GERD đúng cách không chỉ cải thiện triệu chứng mà còn ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm
Điều trị trào ngược dạ dày – thực quản cần sự kết hợp đồng thời giữa thay đổi lối sống, dùng thuốc theo chỉ định và can thiệp ngoại khoa trong một số trường hợp đặc biệt
Thay đổi lối sống – nền tảng quan trọng trong điều trị GERD
Chế độ ăn uống hợp lý
- Hạn chế những thực phẩm làm tăng nguy cơ trào ngược như: cà phê, socola, bạc hà, nước ngọt có gas, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, rượu bia
- Không ăn quá no và ăn quá khuya, nên ăn tối trước khi ngủ ít nhất 2 -3 giờ
- Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ăn chậm, nhai kỹ nhằm giảm áp lực lên dạ dày
Thói quen sinh hoạt hợp lý, khoa học
- Giảm cân nếu đang bị thừa cân hoặc béo phì – yếu tố làm tăng áp lực lên ổ bụng và dễ gây trào ngược
- Tránh nằm ngay sau khi ăn, nên đi bộ nhẹ sau bữa ăn
- Nên kê cao gối từ 15 – 20 cm khi ngủ để hạn chế tình trạng dịch vị trào lên thực quản
- Tránh mặc quần áo bó sát vùng bụng, đặc biệt là sau khi ăn
Thuốc điều trị trào ngược dạ dày – thực quản theo chỉ định của Bác sĩ
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): là nhóm thuốc giúp giảm tiết acid (esomeprazole, omeprazole, pantoprazole,…)
- Thuốc kháng acid hoặc thuốc bao phủ niêm mạc thực quản – dạ dày: giúp trung hòa acid và bảo vệ niêm mạc bị tổn thương
- Prokinetics: hỗ trợ tăng nhu động ruột và khả năng tống xuất dạ dày, tuy nhiên ít sử dụng hơn 2 nhóm thuốc trước đó
Can thiệp phẫu thuật điều trị GERD
Phẫu thuật chỉ được chỉ định trong các trường hợp cần thiết, theo chỉ định của Bác sĩ
- Bệnh nặng, kéo dài, điều trị nội khoa không thể đáp ứng được
- Có biến chứng như hẹp thực quản, barrett thực quản – đây là tiền đề của ung thư thực quản
Phẫu thuật thường gặp khi điều trị trào ngược dạ dày – thực quản là phẫu thuật Nissen fundoplication – đây là kỹ thuật phổ biến, giúp tăng cường chức năng cơ thắt thực quản dưới. Đây là phương pháp hiệu quả cho những trường hợp trào ngược dạ dày – thực quản nặng và phức tạp
Để đạt hiệu quả điều trị và phòng tránh biến chứng nguy hiểm, lời khuyên từ chuyên gia dành cho người bệnh GERD
- Trào ngược dạ dày – thực quản là bệnh mạn tính, không thể điều trị dứt điểm trong thời gian ngắn, cần tuân thủ điều trị lâu dài, kiên trì theo phác đồ của Bác sĩ
- Không tự ý dùng thuốc kéo dài hoặc tăng liều khi chưa có chỉ định của Bác sĩ chuyên khoa
- Hiệu quả điều trị GERD phụ thuộc nhiều vào phối hợp giữa điều trị thuốc – chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh. Thay đổi lối sống là bước nền quan trọng và không thể bỏ qua
Nếu bạn xuất hiện các triệu chứng cảnh báo sau đây, hãy đến gặp Bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và loại trừ nguy cơ ung thư thực quản:
- Sụt cân bất thường không rõ nguyên nhân
- Nôn ra máu
- Nuốt nghẹn, nuốt đau
- Đau ngực không điển hình, không liên quan đến tim nhưng kéo dài, âm ỉ
Tầm soát trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn là cách hiệu quả để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm về sau
Liên hệ chúng tôi để được tư vấn chi tiết nhé:
Hotline: 0292 3891 789 – 0899 65 20 65
Fanpage: Y khoa Vạn Phước Cửu Long
